พื้นฐานอิเลคโทรนิกส์เบื้องต้นสำหรับงานวิเคราะห์ซ่อมบอร์ด ... ความแตกต่างระหว่างเรื่องของไฟฟ้าและอิเลคโทรนิกส์ ไฟฟ้าเป็นพลังงานในรูปแบบหนึ่ง สามารถนำมาใช้งานโดยเปลี่ยนแปลงเป็นพลังงานอื่นได้โดยตรง - การเปลี่ยนไปเป็นพลังงานกล เช่นการหมุนของมอเตอร์ไฟฟ้า - การเปลี่ยนไปเป็นพลังงานในรูปแบบของแสงสว่าง เช่น หลอดไฟ - การเปลี่ยนไปเป็นพลังงานความร้อน/เย็น เช่นฮีตเตอร์ เครื่องทำน้ำอุ่น ตู้เย็น ตู้แช่ ส่วนสำหรับอิเลคโทรนิกส์นั้น นั่นก็คือเรานำเอาสัญญาณของไฟฟ้ามาใช้งาน หรืออาจจะกล่าวได้ว่า “ อิเลคโทรนิกส์ก็คือสมองของไฟฟ้า “ ... ชนิดของไฟฟ้า แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด (ในบางตำราก็ว่ามี 3 ชนิด) - ไฟฟ้าสถิตย์ (Static Electricity) เป็นไฟฟ้าที่เกิดขึ้นเองได้ตามธรรมชาติ และสามารถ สร้างขึ้นเองได้ส่วนมากเมื่อเกิดขึ้นมักจะอยู่กับที่ ไม่มีการไหลของไฟฟ้า นำมาใช้งานในด้านเครื่อง ถ่ายเอกสาร การพ่นสี ฯลฯ - ไฟฟ้ากระแส (Current Electricity) ยังแบ่งออกตามที่ใช้งานเป็น .... ไฟฟ้ากระแสสลับ (Alternating Current) หรือไฟ AC เป็นกระแสไฟฟ้าที่มีการเปลี่ยนทิศทางการไหลอยู่ตลอดเวลาทั้งกระแสและแรงดัน เป็นไฟฟ้าที่เรารู้จักกันเป็นอย่างดี ไม่มีขั้วบวกและลบ ส่วนใหญ่เราจะกำหนดเป็นเส้นมีไฟ หรือเส้นLine หรือ L (ไลน์) และเส้น Neutralหรือ N (นิวตรอล) และมีความถี่50Hz สำหรับในบ้านเรา ... การทดสอบว่าสายเส้นไหนเป็นเส้นมีไฟ หรือเส้น ไหนเป็นเส้น นิวตรอล สามารถใช้ไขควงเช็คไฟ เช็คได้ หรือให้มั่นใจก็ใช้มัลติมิเตอร์ตั้งย่านวัด 250-1000Vac ไม่กำหนดขั้ว สายใดก็ได้วัด คร่อมในจุดที่จะวัดได้เช่นกัน ...ตามรูป … การกำหนดสีของสายไฟก็มีความสำคัญ โดยมาตร ฐานอุตสหกรรมจะกำหนดสีทั้งแบบไฟ 220Vac 1เฟสเและแบบ 3เฟส ตามรูป ... ไฟฟ้ากระแสตรง (Direct Current) หรือไฟ DC เป็นไฟที่มีขั้วบวกและขั้วลบแน่นอน เช่น ไฟจากถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่ หรือการแปลงจากไฟ Vac มาเป็น Vdc จากวงจรภาคจ่ายไฟ หรืออะแดปเตอร์ เป็นต้น รู้จักกับพื้นฐานวงจรอิเลคฯ สำหรับงานวิเคราะห์บอร์ด/แผงควบคุมสำหรับระบบทำความเย็นขนาดเล็ก อุปกรณ์พื้นฐานและสัญญลักษ์ ... ก่อนที่เราจะเข้าเรื่องของการซ่อมและวิเคราะห์วงจร เราจำเป็นต้องรู้จักกับอุปกรณ์ต่างๆที่เกี่ยงข้อง รวมไปถึงการอ่านสัญญลักษ์ซึ่งในแต่ละวงจรจะมีอุปกรณ์เหล่านี้อยู่มากมาย ต้องรู้ว่าตัวไหนเรียกว่าอะไร ทำหน้าที่แบบไหน ถ้าเสียเราจะตรวจสอบได้อย่างไร โดยจะพูดถึงเฉพาะอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในงานของ “ ระบบทำความเย็นขนาดเล็ก “ เท่านั้น ... สำหรับอุปกรณ์ทางอิเลคโทรนิกส์นั้น เราจะแบ่งเป็น - ประเภทแอคทีฟ (Active Device) ... นั่นก็หมายถึงว่าอุปกรณ์นี้เป็นส่วนสำคัญและควบคุมในการทำงานในวงจร เช่นขยายสัญญาณ เพิ่มแรงดัน/กระแส การเปลี่ยนแปลงอย่างหนึ่งไปสู่อีก อย่างหนึ่ง ฯลฯ นั่นคืออุปกรณ์ที่เป็นสารกึ่งตัวนำทั้งหลาย (Semi-Conductor)ยกตัวอย่างเช่นทรานซิสเตอร์ (Transistor) เพาเวอร์-มอสเฟท(Power-Mosfet) ไดโอดชนิดต่างๆ ไอ.ซี.ภาคจ่ายไฟเช่น LNK306 TNY253 TOP242 ViPER12,22 ฯล - ประเภทพาสซีฟ (Passtive-Device) เป็นอุปกรณ์ที่ไม่มีส่วนในการควบคุมมากนัก อาจทำหน้าที่เป็นเพียงให้แรงดัน/กระแสผ่านไป หรือตกคร่อมในตัวมัน แบ่งกระแส/แรงดันให้เหมาะกับการใช้งาน ยกตัวอย่างเช่น ตัวต้านทานหรือรีซิสเตอร์ (Resistor) ตัวเก็บประจุหรือแคป/คาปาซิเตอร์ (Capacitor)ขดลวดหรือ L(Inductor) ต่างๆ ... ทั้งนี้จะตั้งใจอธิบายให้ครบทุกตัว ที่เกี่ยวข้องกับงานในระบบทำความเย็น ขนาดเล็กทั้งหมด ในส่วนของบอร์ด/แผงควบคุม โดยเราจะเริ่มในหมวด ของอุปกรณ์ Passtive-Device กันก่อน ตัวต้านทาน หรือรีซิสเตอร์ (Resistor) - ทำหน้าที่ลดแรงดัน กระแส สัญญาณให้ต่ำลง หรือแบ่งแรงดันไฟให้เหมาะสมกับวงจรนั้นๆ มีมากมายหลายชนิดทั้งรูปแบบในการใช้งาน มีหน่วยเป็นโอห์ม K-โอห์ม M-โอห์ม ในงานของเราจะมีใช้งานในหลายหน้าที่เช่น ... เป็น R-กันกระชากในการเริ่มต้นของภาคจ่ายไฟ ... ทำหน้าที่เป็นเสมือนฟิวส์ ในการป้องกันขดลวดใน มอเตอร์ของคอยล์เย็น-คอยล์ร้อนในแอร์บ้าน และในแผงหรือบอร์ดควบคุมของแอร์เช่นกัน ... เป็นตัวเริ่มต้นการสตาร์ทการทำงานของมอเตอร์-คอมเพรสเซอร์ (PTC) และตรวจจับการเปลี่ยนแปลง ของอุณหภูมิ (NTC) ทั้งในของแอร์และตู้เย็น สามารถทนกำลังงานได้ตั้งแต่ค่าวัตต์ต่ำๆไปจนถึง วัตต์สูงๆ ค่ามีทั้งบอกเป็นตัวเลขบนตัวและเป็นรหัสสี และเนื่องจากในปัจจุบัน เทคโนโลยี่ได้ก้าวไกลไปมากโดยเฉพาะ ในเรื่องของเครื่องมือเครื่องไม้ ที่ใช้ในการวัดและตรวจสอบอุปกรณ์ต่างๆได้ง่ายดายยิ่งขึ้น แต่ก็ยังคงต้องมี ความรู้ในการอ่านค่าแบบดั้งเดิมไว้ด้วย นั่นก็คือการอ่านค่าสีบนตัวของตัวต้านทาน ซึ่งเป็นแถบสีที่มีอยู่บน ตัวต้านทานแบบคาร์บอน โดยจะมีทั้งแบบ 4 แถบ 5 แถบและ 6 แถบสี ดังตัวอย่างด้านล่างนี้ การฝึกการอ่านก็คงจะเลี่ยงไม่ได้ในการจำค่าสี โดยการอ่านค่าจะเป็นดังนี้ทั้งแบบ 4,5 และ 6 แถบสี ... ใน 1-3 แถบแรก จะเป็นตัวตั้งเช่นถ้าสีส้ม เหลือง แดง ก็หมายถึง 3 4 และ 2 ... ในแถบที่ 4 จะเป็นตัวคูณหรือจำนวน 0 ที่ต้องเติม เช่นถ้าเป็นน้ำตาลคือเติม 0 ไป 1 ตัว จะเท่ากับ 342 เติม 0 = 3420 โอห์ม และเทียบได้กับ 1000 โอห์มจะ = 1K โอห์ม หรือใส่จุดทศนิยมไป 3 จุดจะได้เป็น 3.420 K โอห์ม นั่นเอง ... ในแถบที่ 5 ก็จะเป็นการบอกค่าความผิดพลาดของความต้านทานมีหน่วยเป็นเปอร์เซ็นต์ เช่น ถ้าเป็นสีแดงก็ผิดพลาด 2 เปอร์เซ็นต์ ถ้าเป็นสีทองก็ผิดพลาด 5 เปอร์เซ็นต์ หมายเหตุ ...ถ้าเป็นตัวต้านทานแบบค่าทนวัตต์ได้มากๆ จะเขียนค่าความต้านทานบอกไว้บนตัวเลย แต่ค่า ความผิดพลาดจะบอกมาเป็นตัวอักษรภาษาอังกฤษ เช่นถ้าเป็นตัว G จะผิดพลาด 2 เปอร์เซ็นต์ ถ้าเป็นตัว J จะผิดพลาด 5 เปอร์เซ็นต์หรือถ้าเป็นตัว K ก็จะผิดพลาด 10 เปอร์เซ็นต์...เป็นต้น รูปแสดงตัวต้านทานหลายๆแบบที่มีใช้ในงานระบบทำความเย็นขนาดเล็ก การอ่านค่าตัวต้านทานแบบ SMD ซึ่งก็มีการอ่านที่เหมือนๆกับแบบธรรมดา ***** ยังมีการอ่านค่าในรูปแบบตัวเลข 2 หลักตั้งแต่ 00 ไปจนถึง 96 ซึ่งตัวเลขแต่ละคู่จะบอกค่าเป็นตัว ตั้งเหมือนกับที่เราอ่านค่าตัวต้านทานแบบคาร์บอน และตามด้วยตัวอักษร คือค่าตัวคูณหรือจำนวนเลข 0 ที่ต้องเติมลงไปเช่น ... ถ้าเป็นเลข 10 ตัวตั้งก็คือ 124 ถ้าตามด้วยตัวอักษร B ก็คือเติม 0 ตามไป 1 ตัว ก็จะได้ค่า 1240 โอห์มหรือถ้าทำเป็น K โอห์มก็จะได้ = 1.24K โอห์ม นั่นเอง ***** ตัวเก็บประจุ หรือคาปาซิเตอร์ Capacitor ... ทำหน้าที่เก็บไฟและจ่ายไฟ หรือที่เราเรียกว่าการชาร์จและดิชชาร์ท ในงานของระบบทำความเย็นขนาด เล็ก จะมีมากมายหลายแบบ และแต่ละแบบแต่ละชนิดก็จะมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไปตามงานที่ใช้ ทั้งในงานบนแผง/บอร์ดอิเลคโทรนิกส์ และงานกำลัง มีแบบมีขั้วและไม่มีขั้ว มีหน่วยในการใช้งานก็คือ “ ฟารัด “ (Farad) ตัวย่อคือ F แต่ในการใช้งานจริงจะมีหน่วยย่อยออกไปอีก ส่วนมากก็จะเป็นจำนวหนึ่งในล้านส่วน ..เช่น - 1 ไมโครฟารัด = 1 ในล้านส่วน - 1 นาโนฟารัด = 1 ในพันล้านส่วน - 1 ปิกโก้ฟารัด = 1 ในล้าน ..ล้านส่วน .... ข้อมูลจาก ... ส่วนใหญ่การบอกค่าของตัวเก็บประจุ หรือ C นั้นถ้าเป็นตัวใหญ่ๆ ทั้งแบบที่มีขั้วและไม่มีขั้วจะพิมพ์ค่า บอกไว้ที่บนตัวอุปกรณ์ แต่ถ้าเป็นแบบตัวเล็กๆ ค่าความจุไม่มาก ก็จะแสดงเป็นตัวเลข,ตัวอักษร ซึ่งเรา จะต้องมาอ่านค่าบนตัวอุปกรณ์กันอีกที ในที่นี้จะแสดงตัวอย่างที่ใช้งานในงานของระบบทำความเย็น ขนาดเล็ก เป็นแบบๆไป ไม่เรียงและเจาะจงก่อนหลัง ... C ที่ใช้งานบนแผง/บอร์ดควบคุม มีทั้งแบบมีขั้วและไม่มีขั้ว - ทำหน้าที่กรองกระแสหรือฟิลเตอร์ไฟจาก Vac ไปเป็นไฟกระแสตรง หรือ Vdc ให้เรียบ - ส่งผ่านหรือกรองความถี่ทั้งสูง/ต่ำ แล้วแต่การออกแบบของวงจรนั้นๆ - การส่งผ่านสัญญาณหรือการคลัปปิ้ง - ป้องกันและทำให้เกิดความปลอดภัย - เริ่มต้นหรือสตาร์ทการทำงานของมอเตอร์ ... ชนิดของ C หรือคาปาซิเตอร์ที่ใช้ในวงจรควบคุม/บอร์ด/แผง C แบบอิเลคโตรไลติกส์ชนิดมีขั้ว
ร้านสุขประเสริฐเซอร์วิส ที่อยู่ : เลขที่ 35 ซ.จรัลสนิทวงศ์ 89เขต : บางอ้อ แขวง : บางพลัด จังหวัด กรุงเทพฯ: รหัสไปรษณีย์ : 10700 เบอร์โทร : 02-0740600 มือถือ : 0846663328 อีเมล : praseat5949@gmail.com เว็บไซต์ : www.ssc-services.net